Nut en noodzaak veilig werken op hoogte?

Wat is veilig werken?
Raadpleging van het woordenboek leert ons afgeschermd tegen gevaar. Op
basis van onze ervaringen weten wij dat hierbij de praktijksituatie, en de
keuze van de bescherming tegen het (val) gevaar, van essentieel belang is.
Deze keuze wordt echter niet altijd alleen gemaakt vanuit de praktijk maar
mede vanuit theoretische,
economische en esthetische omstandigheden. Indien hierbij een goede en
gezonde afweging wordt gemaakt, waarbij alle facetten voldoende aandacht
krijgen, is dit goed.
“Veilig” wordt door onze (potentiële) opdrachtgevers echter ook gelezen als
verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Wanneer heb je deze wel en
wanneer niet.
Hierin schuilen onduidelijkheden en vragen. Om hier wat meer inzicht in te
geven hebben wij een aantal belangrijke zaken op een rijtje gezet.
Wij willen benadrukken dat aan dit artikel geen rechten kunnen worden
ontleent.

Vraagstelling
Wie is verantwoordelijk voor een eventueel ongeval
tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op
hoogte?
Werken op hoogte
Van werken op hoogte is sprake als er valgevaar is. Dit wordt bepaald door
de hoogte, de uit te voeren werkzaamheden en de directe omgeving. Op
een werkplek boven de 2,50 meter is er al sprake van werken op hoogte.
Voor het regelen van uitvoering van gezonde en veilige werkzaamheden
op hoogte zijn vele partijen nodig. Namelijk: ontwerpers/architecten, gebouweigenaren,
hoofdaannemers, dakdekkers, onderaannemers, leveranciers
van dakmateriaal en materieel en arbeidsmiddelen. Bekend is dat er
ook vele adviseurs en stichtingen zijn die advies geven over veilig werken op
hoogte. Ook deze adviseurs zullen daarbij de wet- en regelgeving dienen te
volgen omdat deze ook het uitgangspunt vormt voor het handhavingsbeleid
door de Arbeidsinspectie.

VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE
OPDRACHTGEVER,DE GEBOUWBEHEERDER,
GEBOUWEIGENAAR
Het Arbobesluit (wet) verplicht opdrachtgevers en eigenaren van gebouwen om er
bij het ontwerp al voor te zorgen dat (ver)bouwen, reinigen, inspectie en onderhoud,
zowel in de uitvoeringsfase als ook in de gebruikersfase, veilig en gezond uitgevoerd
kan worden. De hierbij benodigde informatie, moet vooraf in het ontwerp al
vastgelegd zijn in een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan) en op bestek en
tekeningen. De benodigde informatie voor onderhoud en gebruik moet door de
opdrachtgever worden vastgelegd in een veiligheids- en gezondheidsdossier, dat bij
oplevering van het werk/gebouw, aan de beheerder, eigenaar, dan wel de gebruiker
van het gebouw, dient te worden verstrekt. Dit dossier is te vergelijken met de
handleiding van een ‘normaal’ product zoals een computer of koffiezetapparaat. De
opdrachtgever, eigenaar, beheerder of gebruiker van een gebouw is zich dit in het
algemeen niet bewust. Toch laat dezelfde opdrachtgever, eigenaar, beheerder of
gebruiker van een gebouw regelmatig personen toe op zijn dak voor de benodigde
werkzaamheden en/of inspecties.

Arbobesluit, hoofdstuk 2,
paragraaf 5 (Bouwproces), art. 229
Een gebouw moet zo ontworpen zijn
dat er later op een veilige wijze
onderhoud gepleegd c.q. gewerkt
kan worden op of aan het gebouw.
Bij de herziening Arbowet/
Arbobesluit per 1 januari 2007 zijn de
bepalingen inzake
verantwoordelijkheden ontwerper/
opdrachtgever herschreven in artikel
223-234.

Arbobesluit 3.16
Boven de 2.5 meter dienen er
voor onderhoud collectieve/
beschermende maatregelen
genomen te worden om valgevaar
tegen te gaan. Bij de herziening
Arbowet/Arbobesluit per 1 januari
2007 worden de normen genoemd in
de beleidsregel 3.16 voortaan
opgenomen in art. 316 van het
Arbobesluit. Verder zijn van belang
artikel 7.23, 7.23A, B, C, D, namelijk
bepalingen inzake gebruik ladders,
steigers, lijnen en hoogwerkers.

Ook bestaande gebouwen van vóór 1997
Ook op/aan deze gebouwen moet er op een veilige wijze onderhoud
gepleegd kunnen worden.

Verantwoordelijk?
De gebouwbeheerder/eigenaar is verantwoordelijk dat er op of aan
het gebouw op een veilige wijze onderhoud gepleegd kan worden.
Aansprakelijkheid opdrachtgever
Wanneer opdrachtgever tekort schiet in het nemen van zijn
verantwoordelijkheid kan hij op grond van het burgerlijk wetboek (BW)
aansprakelijk zijn.
• art 7.658 BW / zorgplicht werkgever;
• art 7.611 BW / goed werkgeverschap;
• art 6.162 BW / onrechtmatige daad;
• art 6.170 BW / aansprakelijkheid ondergeschikten;
• art 6.173-175 BW / risico aansprakelijkheid bij schade als gevolg van
ondeugdelijke roerende zaken.

Uit jurisprudentie blijkt dat wanneer de gebouweigenaar/gebruiker/ werkgever
nalatig blijkt om maatregelen te treffen welke op zich weinig moeite, tijd en geld
kosten, er vrijwel altijd sprake zal zijn van aansprakelijkheid.

GEBOUWBEHEER, ZORGPLICHT EN
AANSPRAKELIJKHEID
Per 1 april 2007 is de Woningwet uitgebreid met de zorgplicht. Dit betekent
dat de eigenaar, bouwer en gebruiker van een bouwwerk een directe, extra
verantwoordelijkheid krijgt voor de invloed van een bouwwerk op de veiligheid en
gezondheid van gebruikers en mensen in de omgeving.
Bovenstaande houdt in dat genoemde partijen zich onder andere moeten afvragen
wat bijvoorbeeld de veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor de omgeving zijn. Het
antwoord op deze vraag ligt vaak buiten de invloedssfeer van deze partijen. Toch
kan dit na verloop van vele jaren nog bepalen of een bedrijf aansprakelijk is in het
kader van zijn zorgplicht. De zorgplicht dwingt bouwers, eigenaren en gebruikers
alert te blijven op criteria van veiligheid en gezondheid, op situaties waar de
overheid nog niet aan gedacht heeft en op onderwerpen die de overheid niet tot
haar taak rekent. Kortom, met de komst van de zorgplicht voor zowel eigenaren,
bouwers als gebruikers is er geen sprake meer van vrijblijvendheid betreffende de
aspecten van veiligheid en gezondheid.

Zorgplicht in Woningwet
De wijziging van de Woningwet is op
21 maart 2006 aangenomen door
de Tweede Kamer en op 19 december
2006 door de Eerste Kamer. De
wetswijziging is op 23 januari 2007
gepubliceerd in Staatsblad 27 en is
ingegaan op 1 april 2007.

Nieuw artikel 1a, lid 1
De eigenaar van een bouwwerk,
standplaats, open erf of terrein of
degene die uit andere hoofde
bevoegd is tot het daaraan treffen
van voorzieningen, draagt er zorg
voor dat als gevolg van de staat van
dat bouwwerk , die standplaats, dat
open erf of terrein geen gevaar voor
de gezondheid of veiligheid ontstaat
dan wel voortduurt.

Nieuw artikel 1a, lid 2
Een ieder die een bouwwerk of
standplaats bouwt, gebruikt, laat
gebruiken of sloopt, draagt er, voor
zover dat in diens vermogen
ligt, zorg voor dat als gevolg van dat
bouwen, gebruik of slopen geen
gevaar voor de gezondheid
of veiligheid ontstaat dan wel
voortduurt.

Veiligheid
onderhoudswerkzaamheden
Naast het verzorgen van een veilige
omgeving voor iedereen die in, op
of nabij een gebouw aanwezig is, is
het ook belangrijk dat degenen die
onderhoudswerkzaamheden
verrichten dat veilig kunnen doen.
Alle onderdelen van een gebouw
vallen onder de aansprakelijkheid.

Conclusie
Wat is belangrijk?
Betreffende aansprakelijkheid is het voor u belangrijk, datgene te doen
wat wettelijk voorgeschreven is en/of wat maatschappelijk aanvaard is.
Om de zorgvuldigheid van bestuur aantoonbaar te maken, is het
inventariseren van de risico’s een grote stap in de goede richting. Een
actueel en gedegen Plan van Aanpak en integraal de noodzakelijke
veiligheidsvoorzieningen (laten) aanbrengen kunnen claims op
grond van aansprakelijkheid zo goed als voorkomen maar het gaat
natuurlijk vooral om veiligheid en eventuele negatieve gevolgen welke
ongewenst zijn.‎

‎