Ontwerp verduurzaming energieslurpende portiekflats alternatief voor nieuwbouw

Symbiotic Urban Movement (SUM) - een studententeam van de TU Delft – is vrijdag 24 juni derde geworden tijdens de Solar Decathlon Europe 21//22. Het team bereikte deze prijs met een innovatief plan om alle 847.000 portiekflats in Nederland duurzaam te transformeren.

Veel van deze verouderde flats zijn grootverbruikers van energie en belanden daarom op de slooplijst. De typisch Nederlandse portiekflats hoeven echter niet uit het straatbeeld te verdwijnen. SUM transformeert deze met een ‘energiepositieve optopping’: een module die niet alleen twee nieuwe lagen met extra woningen creëert, maar de flat óók energieneutraal maakt. Met dit baanbrekende ontwerp levert SUM een belangrijke bijdrage aan de uitdaging om in tien jaar tijd één miljoen woningen te creëren. Hiermee wist het team indruk te maken op de jury.

Solar Decathlon Europe competitie (SDE)

Tijdens de Solar Decathlon Europe competitie presenteerden zestien internationale studententeams hun innovatieve oplossingen op het gebied van duurzame en energie-efficiënte architectuur en engineering in de bouwsector. De wedstrijd daagt universiteiten van over de hele wereld uit om een zelfvoorzienend huis te ontwerpen, te bouwen en te monitoren. De huizen zijn uitgerust met geavanceerde technologieën en zijn ontworpen volgens de hoogste normen op het gebied van duurzaamheid. De teams ontwikkelden een levensecht prototype van hun ontwerp dat zij in twee weken hebben gebouwd. De teams zijn vervolgens beoordeeld op tien onderdelen, waarbij elk onderdeel de focus legt op een specifiek aspect van duurzaam bouwen en leven in steden. Met 1 eerste prijs, 1 tweede prijs en 2 aantal derde prijzen, is SUM door de jury verkozen als winnaar. “We zijn ontzettend trots met de derde prijs. De Solar Decathlon Europe competitie is een perfect platform om de huidige bouwindustrie uit te dagen door op een andere manier na te denken over de bouw van nieuwe woningen en het hergebruik van onze bestaande woningvoorraad,” aldus Daniel Simon, partnership manager van SUM.

Duurzame oplossing voor verouderde woningvoorraad

In 2019 gingen ruim vijftig studenten van de TU Delft de uitdaging aan om een oplossingsgericht ontwerp te bedenken voor de verouderde woningvoorraad in Nederland, waarbij maximaal wordt ingezet op circulariteit en energie-efficiëntie. Het resultaat is een gebouwontwerp waarbij de typisch Nederlandse portiekflat wordt getransformeerd. Op de portiekflat worden nieuwe modules geplaatst, die als een soort batterij fungeren en het oude gebouw voeden met zonne-energie en regenwater. SUM voorziet de flat niet alleen van een ‘optopping’; het bestaande gebouw wordt óók gerenoveerd. Daarnaast is het bevorderen van de sociale cohesie een belangrijke pijler van het plan: de begane grond van de portiekflat wordt omgetoverd tot een gemeenschappelijke publieke ruimte met een café, winkels, een restaurant en werkplaatsen om de sociale cohesie in de wijk te versterken.

Het kabinet wil in de komende tien jaar één miljoen woningen bouwen, waarvan twee derde ’betaalbaar’ moet zijn. Oud-minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft echter al aangegeven dat de ambitie van 100.000 nieuwe woningen per jaar dit jaar niet wordt gehaald. Bovendien wordt er nu nog vooral buitenstedelijk gebouwd, terwijl er juist behoefte is aan meer woonruimte in binnensteden. “We bieden de minister nu een concreet alternatief en plan, waarmee hij direct aan de slag kan om te zorgen dat er snel meer betaalbare woningen bijkomen”, aldus Nikki De Zeeuw, coördinator communicatie van SUM. Het is de ambitie van SUM om met deze aanpak een oplossing te bieden om alle portiekflats in Nederland te renoveren. De woningnood kan zo in een aantal jaar sterk verminderen en de verouderde portiekflats kunnen energieneutraal worden gemaakt.

Theorie en praktijk tot succesvol project

Het prototype werd eerst in Nederland ontworpen en gebouwd door een team van 64 studenten van de TU Delft. Vervolgens werd het gedemonteerd en tijdens de competitie in Wuppertal weer opgebouwd. “In samenwerking met ruim 70 partners hebben we dit project neergezet. In de laatste drie jaar zijn we er in geslaagd om de kennis die wordt ontwikkeld aan de TU Delft en de praktijk van al onze partners te combineren tot een succesvol project, aldus Marnix Goossens, partnership manager van SUM. “SUM is daarom heel dankbaar voor alle partners, waaronder de hoofdsponsors Daiwa House Modular Europe, Gemeente Den Haag, Smits Vastgoedzorg en De Groot & Visser.”

Hans Bruchez, uitvoerder bij Smits Vastgoedzorg: “Het is een geweldige ervaring om jonge, ambitieuze studenten te begeleiden tijdens deze challenge. Mooi om te zien hoe onze ervaring samen komt met de kennis van de studenten op het gebied van modulariteit, circulariteit en duurzaamheid.”

Daan Kosterman, Projectleider Circulariteit bij Daiwa House Modular Europe: ”We zijn trots dat we dit getalenteerde team mochten ondersteunen in de ontwikkeling en bouw van een volledige passieve top-up woning welke Nederland gaat veranderen. Voor Daiwa House Modular Europe een mooie kans om kennis te delen, vernieuwende ideeën te ontwikkelen en duurzame bouw te ondersteunen.”

Meer informatie: www.delftsolardecathlon.com