Circulaire lift

In amper een jaar tijd heeft Mitsubishi Elevator Europe vijftig circulaire M-Use® liften in Nederland weten te slijten. Het resultaat van onvermoeibaar missiewerk. Want veel partijen moeten wennen aan het idee dat de lift eigendom blijft van de fabrikant en ze alleen betalen voor het gebruik ervan.

Ze dachten er al ruim 10 jaar over na. Over hoe ze de trend van materiaalverspilling kunnen keren. Want dat ze liften kunnen maken die 40 jaar lang meegaan en niet meer dan 0,2% van de tijd in storing staan, is in de markt inmiddels wel bekend. Dat bewijzen Mitsubishi liften dubbel en dwars door elk jaar als beste uit de bus te komen in wereldwijd onderzoek van liftadviseurs, naar storingspercentages en levensduur van componenten.

Toch slaagde Mitsubishi er volgens Marketing Manager Bram van der Sanden niet vaak genoeg in deze kwaliteit ook in de Nederlandse markt te verkopen. “De markt was verwikkeld in een wedloop naar beneden, waarin werd beknibbeld op materialen en componenten om maar een zo scherp mogelijke prijs te kunnen bieden. Via langjarige onderhoudscontracten hoopten veel liftleveranciers toch nog wat winst te maken. Aan die wedren naar de bodem hebben wij nooit meegedaan. Toen de markt verschoof van de utiliteitsbouw naar woningbouw hebben we daar een apart product voor ontwikkeld. We waren echter altijd volledig transparant wat je wel en niet kunt verwachten. Liften in de woningbouw worden nou eenmaal minder intensief gebruikt dan in kantoren en andere utiliteit. Dat deden we dus buiten het Mitsubishi merk om, onder de vlag MEECON.”

Tegelijkertijd tuigden ze in Veenendaal, waar het hoofdkantoor van Mitsubishi Elevator Europe zetelt, een soort lease-constructie op genaamd M-Use®. Hierbij kunnen klanten rekenen op nagenoeg storingsvrije liften tegen een vast jaarbedrag. Ze hoeven geen investering te doen aan het begin, hebben nergens omkijken meer naar en het risico en de kosten voor onderhoud, storingen en keuringen liggen volledig bij Mitsubishi. Voor het juridische probleem van aard- en nagelvastheid hebben ze ook een oplossing bedacht. Anders dan een lease-auto kun je een lift immers niet zomaar terughalen als de klant zijn maandbedrag niet betaalt.

En deze constructie biedt in veel gevallen precies de oplossing voor de patstelling waar veel bouwers en gebouweigenaren mee worstelen: wie gaat betalen voor de kwaliteit op de lange termijn? “Een aannemer die slechts één jaar garantie op een dak moet geven, kiest een andere dakbedekking dan wanneer hij 20 jaar verantwoordelijk is voor de kwaliteit.”, aldus Van der Sanden. “Hierdoor worden veel gebouweigenaren na een paar jaar geconfronteerd met een kwaliteit waar ze niet blij van worden. Met M-Use® doorbreken we dit fenomeen, doordat wij de initiële investering voor onze rekening nemen, topkwaliteit liften plaatsen en de gebouweigenaar c.q. huurder alleen hoeft te betalen voor het gebruik van de lift. We rekenen dus af op daadwerkelijk gemaakte ritten.”

Toepasbaarheid in verschillende gebouwen

Aangespoord door Delta Projectontwikkeling werden expliciete duurzaamheidsdoelstellingen aan het plan toegevoegd. Delta ontwikkelt in Hoofddorp het circulaire bedrijvenpark 20|20 en zoekt naar de meest duurzame oplossingen voor alle gebouwonderdelen, van de funderingspaal tot en met de dakbedekking. De M-Use® lift die Mitsubishi uiteindelijk leverde aan Delta is voorzien van een uitgebreid materiaalpaspoort. Veel componenten zijn uitwisselbaar en remontabel. Daarnaast houden sensoren de hoofdcomponenten van de liften voortdurend goed in de gaten. De tractieschijf, de geleiders, de liftkabel en de deuren worden continu gemonitord. Zodra zich afwijkingen voordoen krijgen de monteurs van Mitsubishi een seintje. Daardoor kunnen ze vaak al ingrijpen voordat een storing ontstaat. Zo kunnen ze het lage storingspercentage garanderen. Dit betekent op jaarbasis per M-use® lift gemiddeld 70 uur minder stilstand dan het landelijk gemiddelde.

Na het NOW gebouw in Park 20|20 vorig jaar, sloot Mitsubishi inmiddels al met vijftig partijen contracten af voor de M-Use® lift. De bekendste daarvan is waarschijnlijk ABN Amro dat aan de Zuidas een circulair paviljoen neerzet. Veel minder in het oog springend, maar wel heel illustratief voor de kracht van het concept is volgens Sales Manager Nieuwbouw Ronald Koedam de lift die ze leverden voor een appartementencomplex in Rijssen. Het pand was nog geen veertien jaar oud, toen de bewoners hun voortdurend haperende lift helemaal beu waren en op zoek gingen naar een nieuwe. “Wat moet je ook, als je een penthouse bezit en de lift bijna de enige manier is om je woning te bereiken? Via M-Use® kregen de bewoners niet alleen een lift die nauwelijks stoort; ze zijn over de hele looptijd van het contract van 40 jaar, per jaar ook nog eens 1500 euro voordeliger uit. Een besparing van liefst € 60.000,-.”

Refurbished liften

De initiële investering is volgens Koedam bovendien zo laag omdat de lift met een restwaarde in de boeken komt. Die restwaarde hangt af van de gebruiksintensiteit en de gebouwsituatie (hoe makkelijk halen we hem er weer uit), maar gaat veel verder dan de schrootwaarde. Met afvalbedrijf Remondis zijn bijvoorbeeld bindende afspraken gemaakt over het terugwinnen van edelmetalen uit de moederboards van de liftbesturing. Maar veel componenten zullen na afloop nog een tijd dienst kunnen doen in een andere lift. Bij Mitsubishi voorziet men dat er een markt in refurbished liften en liftcomponenten zal ontstaan, zoals die er al is voor mobieltjes en laptops. “Ook dat draagt bij aan die restwaarde, die zich vertaalt in een lager jaarbedrag voor de klanten.”

Van der Sanden: “Het mooie aan M-Use® is dat het uiteindelijk ook een eerlijkere verdeling van de kosten oplevert onder gebruikers. Als jij vijf jaar eigenaar bent van een appartement in een complex, betaal je met M-Use® ook maar vijf jaar voor een werkende lift en niet via een ingewikkelde spaarconstructie aan de VvE terwijl je al die jaren hebt moeten traplopen. Op het moment dat je verhuist, ben je dat geld immers kwijt.

Blijkt een klant de lift minder vaak te gebruiken dan gedacht, dan kan het leasebedrag bovendien omlaag. Dat is geen loze belofte, maar een reëel aanbod, want de lift zal immers ook langer meegaan. Een auto die 10.000 kilometer per jaar rijdt heeft immers lagere jaarlijkse onderhoudskosten, dan een auto die jaarlijks 50.000 kilometer aflegt. “Wij zien met onze sensoren feilloos wanneer en hoe vaak onderhoud nodig is.”

Leefbare aarde

Het allerbelangrijkste aan M-Use® vindt men het circulaire aspect: het zo verantwoord mogelijk omgaan met schaarse grondstoffen en materialen. De hoogwaardige materialen gaan lang mee en aan het eind van de rit krijgt alles een nieuwe toepassing. “Dat hebben we compleet in kaart gebracht en ligt vast in die materiaalpaspoorten. Met M-Use® draagt Mitsubishi haar steentje bij aan het leefbaar houden van de aarde. Zodat de generatie die na ons komt ook nog goed uit de voeten kan.”