Woningsprinklers

Woningsprinklerinstallaties

Woningsprinklerinstallaties zijn in vergelijking met andere landen een redelijk nieuwe toepassing. Graag geeft de VWI via haar website onafhankelijk informatie.

• Wat is een woningsprinklerinstallatie?
• Waarom kiezen voor een woningsprinklerinstallatie?
• Verschil tussen reguliere sprinklerinstallaties en woningsprinklerinstallaties
• Beperking persoonlijke en zaakschade met woningsprinklers
• Succesvolle start woningsprinklerprojecten
• Hoe is een installatie opgebouwd ?
• Sprinklers voor de woningsprinklerinstallatie
• Leidingen en montagemateriaal
• Watervoorziening
• NEN 2077 sprinklers voor woonomgeving
• Fabels en Feiten
• Publicaties en rapporten

Wat is een woningsprinklerinstallatie?

Een woningsprinklerinstallatie is een automatisch blussysteem dat bij brand een overleefbare situatie creëert, zodat veilig gevlucht kan worden. Sprinklers als brandbeveiligingsoplossing worden al meer dan een eeuw toegepast. Voor de woonomgeving zijn speciale sprinklerkoppen ontwikkeld die rekening houden met de specifieke omstandigheden. Deze sprinklerkoppen reageren veel sneller op een brand en sproeien meer horizontaal in de hete rookgassen en richting de wanden waar zich de meeste brandbare spullen bevinden. De hete rookgassen worden gekoeld en de fatale ‘flash-over' wordt voorkomen. Het verbruik van de woningsprinklerinstallatie is veel lager dan de conventionele sprinklerinstallatie, waardoor de watervoorziening redelijk eenvoudig te realiseren is.

Veilig Vluchten
Anders dan traditionele sprinklersystemen die gericht zijn op bescherming van gebouwen en mensen, worden woningsprinklerinstallaties toegepast met als primaire doel veilig vluchten van bewoners. Voor woningen wordt een ontvluchtingstijd van minimaal 10 minuten gecreëerd, voor appartementen minimaal 30 minuten. In de meeste gevallen blust de installatie daadwerkelijk de brand.

Een woningsprinklersysteem bestaat uit sprinklerkoppen die verbonden zijn met een watervoorziening, bijvoorbeeld de waterleiding. In iedere afzonderlijke sprinklerkop bevindt zich een hittegevoelig element, dat bij een bepaalde omgevingstemperatuur breekt, waarna water de brand bestrijdt en de ruimte koelt. Sprinklers reageren op vuur en hete rook en niet op rook van sigaretten en kooklucht, zoals vaak wordt gedacht.

Testvoorschriften UL1626 / EN 12259-14
Een sprinklerinstallatie is effectief wanneer deze tijdens een ‘vastgestelde’ brand ervoor zorgt dat diverse criteria zoals maximale temperatuur niet worden overschreden. Een veelgebruikt testprotocol is de UL 1626 (draft EN12259-14), waarin de maximale gemiddelde temperatuur op ooghoogte (1,6 meter) midden in ruimte niet meer dan 93 ºC mag zijn. De temperatuur van het plafondoppervlak moet onder 260 ºC blijven. UL schrijft een maximale luchttemperatuur van 316 ºC voor.
Verder mogen er niet meer dan 2 sprinklers openen. Zo is de test mislukt wanneer de 3e sprinklerkop, die bij de deuropening geplaatst is opent.

Waarom kiezen voor een woningsprinklerinstallatie?

Meer dan 82 % minder dodelijke slachtoffers, 60% minder gewonden en 45% minder schade!
Slachtoffers van brand vallen voor 90% in de woonomgeving. Onderzoek wijst uit dat in de afgelopen jaren de overlevingstijd in een ruimte waar brand ontstaat gereduceerd is van 17 naar 3 minuten. Dat komt vooral doordat de afgelopen 20 jaar de wijze van woninginrichting drastisch is gewijzigd. De inrichting van woningen bevat veel meer materialen die bij verhitting brandbare rookgassen uitstoten, die op een bepaald moment bij aanwezigheid van voldoende zuurstof ontbranden. Die zogenaamde ‘flash over’ is fataal voor degenen die zich in de ruimte bevinden. Naast de toegenomen vuurlast beschikken huishoudens over steeds meer elektrische apparaten, die de kans op het ontstaan van brand vergroten.

Slachtoffers
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was in 2011 sprake van 5.466 woningbranden met een schadebedrag van bijna 83 miljoen euro. In 2011 kwamen bij brand 63 mensen om en waren 882 gewonden te betreuren.

Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) onderzoekt iedere brand met dodelijke slachtoffers. Branden als gevolg van brandstichting, moord of zelfmoord sluit het IFV uit. In 2011 en in 2012 registreerde het instituut 28 dodelijke brandslachtoffers. In de periode 2008-2012 hebben in totaal 148 (niet-opzettelijke) woningbranden 160 dodelijke slachtoffers geëist. Uit het onderzoek van het IFV komt duidelijk naar voren dat de kwetsbare mensen in onze samenleving grotere kans lopen slachtoffer te worden van een brand. Het gaat dan om jonge kinderen, mensen van 60 jaar en ouder en in het bijzonder mensen die sterk afhankelijk zijn van hulp bij vluchten.

Langer zelfstandig wonen
De overheid bepaalde in 2012 dat mensen met een lichte zorgbehoefte geen recht hebben op een plek in een verzorgingstehuis. Het gevolg is dat de groep zelfstandig wonende ouderen snel groeit. Juist die groep blijkt eerder slachtoffer te worden van de gevolgen van een brand. Ouderen blijken vaak niet in staat tijdig te vluchten, bijvoorbeeld doordat ze zijn aangewezen op een traplift, een rollator of een ander hulpmiddel. Het splitsen van de woon- en zorgkosten betekent een toenemend risico voor de brandveiligheid. Zeker wanneer het gaat om brandveiligheid van woonruimte van zelfstandig wonende ouderen is een woningsprinklerinstallatie een reële optie.

Gelijkwaardige oplossing
Bouwkundige gelijkwaardigheid is, als rechtstreeks effect, niet te bereiken met een woningsprinklerinstallatie. Gelijkwaardigheid is wel aangetoond en geaccepteerd voor de prestatie-eis voor ontvluchting, zoals gesteld in het Bouwbesluit. De wettelijk verplichte rookmelders mogen niet vervallen, deze waarschuwen in veel gevallen de bewoners tijdig.
Met een ‘vrijwillige’ keuze voor een woningsprinklerinstallatie neemt de bewoner zelf zijn verantwoordelijkheid voor zijn gezin. Maar de installatie kan ook ingezet worden als compensatie voor andere maatregelen. In de praktijk zien we voorbeelden waarbij de 2e vluchtweg vervallen kan, omdat de individuele woningen voorzien zijn van installaties. Ook blijkt de installatie te gebruiken als compensatie voor eisen bij effectieve brandbestrijding, zoals een lange opkomsttijd van de brandweer, onvoldoende bluswater, onvoldoende bereikbaarheid door de brandweer en wanneer sprake is van een complex gebouw.

Schadevermindering
Als indirect gevolg van het in werking treden van een sprinkler, wordt een brand vroegtijdig gedetecteerd en onder controle gehouden. De brand ontwikkelt zich niet verder en zal daardoor minder schade veroorzaken. Deze vermindering is substantieel en volgens een Amerikaanse studie is de schade dan nog slechts 5% ten opzichte van een onbeveiligde situatie. Bij correctie van dit getal naar de Nederlandse situatie is dit effect minder, maar wel substantieel. Nederlandse woningen worden gebouwd van minder brandbare materialen, waardoor een brandhaard zich minder snel kan ontwikkelen. Anderzijds is een lichte toename van het schadebedrag te herkennen in de statistieken (bron: CBS). Hierdoor is het van belang om bij het vertalen van de buitenlandse studies ook het aspect tijd mee te nemen.