Thema: brandveiligheid

Tijd voor een dossier waarin we vragen beantwoorden, deskundigen aan het woord laten, tips geven en aan de hand van cijfers laten zien hoe belangrijk brandveiligheid is. En wat je zelf kunt doen, als er toch brand uitbreekt.

Brandpreventie

Je hoopt dat het nooit gebeurt, maar als er brand uitbreekt? Ben je dan goed voorbereid? Is het complex voorzien van vluchtwegverlichting, rookmelders, brandweerliften en andere maatregelen die in geval van nood levens kunnen redden?
-> Kijk hier voor brandpreventie advies

Overslaande brand

Indien er in één appartement brand uitbreekt, kan dit consequenties hebben voor het hele gebouw. De brand kan immers overslaan van het ene appartement naar het andere.

Brandhaarden

1: Volgens de brandweer ontstaan 1 op de 5 woningbranden in de keuken. De meest voorkomende oorzaken zijn: vlam in de pan (50%), apparaat in brand (20%) en materiaal tegen een hittebron (15%).

2: Ook elektrische apparaten vormen vaak de oorzaak van een woningbrand. Dit gebeurt het meest bij de wasdroger, maar ook mobieltjes kunnen voor brand zorgen.

Elektrische apparaten

Stand-by? Liever niet!
Veel apparaten hebben een stand-by stand, onderdelen uit een elektrisch apparaat worden heet als het apparaat aanstaat. Stand-by is eigenlijk ook een soort van aan. De warmte die ontstaat tijdens de stand-by stand kan, in combinatie met stof brand veroorzaken. Uitschakelen is daarom beter.
Bij een apparaat dat alleen maar op stand-by kan, zoals bij sommige flatscreen televisies het geval is, is de kans klein dat er hierdoor brand kan ontstaan.

Check de ventilatoren

Vrijwel alle elektrische apparaten worden warm bij gebruik. Deze apparaten zijn vaak voorzien van een ventilator die oververhitting voorkomt. Denk hierbij aan: wasdrogers, haarföhns, elektrische ovens, magnetrons, computers, laserprinters en mechanische ventilatiesystemen. Belangrijk is dat deze ventilatoren stofvrij blijven.

Reinig na elke droogbeurt het filter en eens per jaar de luchtafvoerslang.

Reinig of vervang het filter minimaal eens in de drie maanden, het vet in het filter kan namelijk vlam vatten.

Mobiele telefoons, powerbanks & - Laad je telefoon, powerbank of tablet als je in de buurt bent.
- Leg de apparaten tijdens het opladen nooit op snel brandbare plekken zoals de bank of in bed.
- Gebruik altijd de originele opladers.
- Is het apparaat opgeladen, haal dan de stekker uit het stopcontact.

Direct in het Gebruik zo min mogelijk verlengsnoeren. Met name voor apparaten die veel vermogen vragen, zoals frituurpannen en elektrische kacheltjes. Als die met een verlengsnoer worden aangesloten, kan dat voor overbelasting, kortsluiting en kans op brand zorgen.

Blussen elektrisch Gebruik voor het blussen van apparatuur geen water maar een geschikte brandblusser, zoals een (spray) schuimblusser. Op de volgende pagina’s lees je er alles over.

Gezellig aan de Bij het gourmetten wordt vaak gebruikgemaakt van kabelhaspels. Zorg dat de kabelhaspel altijd helemaal is uitgerold. Het opgerolde snoer kan namelijk warm worden, waardoor er kortsluiting en brand kan ontstaan.

Wat zou iedereen minstens in huis moeten hebben:

1. 2. (Spray)Brandblusser(s)
3. Signaalverlichting om de uitgang van de woning te 4. Vluchtmasker

Rookmelders

Rookmelders geven een geluidsignaal bij detectie van rook.
Waar let je op bij aanschaf?
- Kies altijd voor rookmelders die onderling te koppelen - Goede rookmelders zijn voorzien van het Europese keurmerk EN 14604 of het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW)
- Handig zijn rookmelders die je onderling kunt Waar hang je rookmelders?
Standaard:
- op elke verdieping tegen het - in de ruimte waar de slaapkamers op Optioneel voor nog meer - in iedere - in de - in de ruimte waar de wasmachine en droger staan (tenzij dit in de badkamer is)

Test rookmelders eens per maand en zorg dat ze stofvrij zijn

Rookmelders voor doven en Ook voor doven en slechthorenden zijn er brandmelders op de markt. Deze werken door middel van tril- en flitssignalen of gebruiken een andere toonhoogte voor het alarmsignaal.
Fire Angel heeft onder andere de We-Safe 2 rookmelder W2-SVP-630-EU met ‘Strobe en Vibrating Pad’. Deze is onder meer verkrijgbaar via Coolblue en kost € 119,95.

Vluchtverlichting

Speciale verlichting bij In het geval van brand is er in het appartementencomplex noodverlichting aanwezig. Maar hoe zit het in het eigen appartement? Veel mensen beseffen niet dat je bij brand geen hand voor ogen ziet. Omdat het zwart staat van de rook en/of de stroom uitvalt. Hiervoor is speciale verlichting op de markt.
- Geeft automatisch licht in het donker wanneer beweging wordt gedetecteerd.
- Is niet aangesloten op het lichtnet, werkt op batterijen.
- Kan overal worden gemonteerd en is daarom ideaal om de vluchtweg te markeren.
Nodezzle: verkrijgbaar via www.brandwondenstichting.nl en kost € 29,95.

Vluchtmasker

Bij brand vormt niet alleen het vuur zelf, maar ook de rookontwikkeling gevaar. Het inademen van de giftige rook kan overlijden tot gevolg hebben. Daarnaast zorgt het ervoor dat mensen gedesoriënteerd raken waardoor ze moeilijk kunnen vluchten. Een vluchtmasker houdt ogen, neus en luchtwegen vrij van de rook, waardoor er meer tijd is om een veilig heenkomen te zoeken.

Voordelen:

- Beschermt ogen tegen irritatie van rook.
- Beschermt luchtwegen tegen inademen van giftige rookdampen.
- Geeft meer tijd om veilig een uitweg te vinden in een de rook.
- Uitsluitend bedoeld om jezelf zo snel mogelijk in veiligheid te brengen.
- Wordt volledig over het hoofd getrokken.
Prymaxx vluchtmasker, te bestellen via prymaxx.eu en kost € 36,-.

Blussen

Een beginnende brand in de woning is vaak best nog zelf te blussen. Belangrijk is dan wel dat je het juiste blusmiddel bij de hand hebt en het hoofd koel houdt.

Wanneer zelf blussen?

De brandweer hanteert de richtlijn dat als de brand kleiner is dan een voetbal, men zelf relatief veilig een bluspoging kan ondernemen. Een andere richtlijn is dat als de brand niet groter is dan jezelf, er ook nog gelegenheid is om te blussen. Doe dit echter alleen als je zonder gevaar weg kunt komen. Lukt het blussen niet, maak dan dat je weg komt en volg het ontruimingsplan.

Waarmee blussen?

Er is een aardig aanbod aan blusapparatuur op de markt, maar lang niet alles is geschikt voor particulier gebruik. We zetten de diverse blusmiddelen op een rijtje.

1. Met schuim of spray

Sproeischuimblussers, ook wel sprayblussers zijn geschikt voor het blussen van kleine branden en kunnen worden ingezet bij het blussen van onder andere meubelen, aparatuur en vloeistoffen. Ze zijn eenvoudig te bedienen, dit is een belangrijke reden voor de brandweer om deze blussers aan te bevelen voor thuisgebruik.

Werking:

In de blusser zit een mengsel van water en een vloeibaar schuimvormend middel. De werking van de blusser is afhankelijk van de inhoud en kwaliteit van de blusvloeistof. Een exemplaar van 600 ml is na 20 seconden leeg, een exemplaar van 760 ml blust ruim 35 seconden.
Aanbevolen omdat:
- De blusser eenvoudig in gebruik is en voor iedereen makkelijk te bedienen. De werking is vergelijkbaar met die van een spuitbus deodorant, je richt, drukt de knop in en blust.
- Een sproeischuim/sprayblusser geschikt is voor het blussen van vrijwel alle branden.
- En om mensen die in brand staan te blussen.
LET OP: belangrijk is dat men kiest voor een goedgekeurde sproeischuim/sprayblusser, er is aardig wat kaf onder het koren op de markt. Bij de betere sproeischuim/sprayblussers ligt de aanschafprijs rond de € 35,-.

Handzaam formaat

Deze sprayblusser is compact en eenvoudig te bedienen. Geschikt voor het blussen van alle brandsoorten thuis inclusief frituurvet en olie.
Prymaxx Universele sprayblusser Glow in the Dark is verkrijgbaar via www.prymaxx.eu en kost € 34,50.

2. Met een branddeken

Ook de branddeken, in de volksmond ook wel vaak blusdeken genoemd, is slim om in huis te hebben. Niet zozeer om branden mee te blussen, tenzij je exact weet hoe dat moet met een branddeken, maar om iemand die in brand staat in te rollen. De brand is dan sneller gedoofd.
Veel mensen denken dat de branddeken gebruikt kan worden bij vlam-in-de-pan situaties en dat dus pertinent NIET de bedoeling. Als het goed is staat ook nadrukkelijk op de verpakking dat de deken níet geschikt is voor het doven van vet/olie branden.
Werking:
De bedoeling van een branddeken is dat het brandende object volledig wordt omwikkeld, zodat er geen zuurstof meer bij kan komen. Een blusdeken is dan ook alleen geschikt voor kleine brandjes.
De branddeken wordt gemaakt van een niet of zeer slecht brandbaar materiaal, al dan niet voorzien van een coating met een brandwerend middel. Door de deken over de brand te leggen wordt er de brand afgesloten van zuurstof en dooft.
Waar let je op bij aanschaf?
- Gebruik alleen blusdekens voorzien van normnummer EN 1869.
- Kies voor een deken van minimaal 120 x 120 cm.

Wat te doen bij een vlam in de pan?

Blus de brand op een veilige afstand met een sprayblusser.
Geen sprayblusser in huis?
1. Trek een ovenhandschoen aan of bedek je handen.
2. Dek de brandende pan af met een deksel die past, schuif de deksel van je af op de pan.
3. Zet het fornuis uit.
4. Doe de afzuigkap uit.
5. Laat de pan staan tot deze volledig is afgekoeld.
Is de brand groter dan de pan, verlaat dan het appartement en volg het ontruimingsplan.
WAARSCHUWING! Gebruik nooit water bij brandende olie of vet.

3. Met een brandblusser

Appartement & Eigenaar liet zich uitgebreid informeren door de brandweer. Zij gaven aan dat deze blussers niet erg gebruiksvriendelijk zijn en voor een particulier niet altijd eenvoudig om aan te schaffen. Bovendien kan door blussen met een brandblusser schade ontstaan waar veel mensen niet van op de hoogte zijn. Zo kan het blusmiddel in een koolidoxide-brandblusser brandwonden veroorzaken. Zaak dus om je als VvE goed te laten informeren door een gespecialiseerd bedrijf.

Belangrijk:

Om in Nederland een draagbare brandblusser te mogen verkopen is het zogenaamde Rijkstypekeur verplicht. Dit ‘keurmerk’ wordt aangegeven in de elips op het etiket van de brandblusser. Het Rijkstypekeur wordt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken beheerd en uitgegeven.
Waar let je op bij aanschaf?
- Controleer bij aanschaf of de blusser nog is verzegeld Voor brandbussers die uitsluitend voor privégebruik zijn, geldt geen onderhoudsplicht. Controleer wel, indien aanwezig, regelmatig de drukmeter, zolang de naald in het groen staat is er voldoende druk om te blussen.

Soorten brandblussers

Bij het kiezen van een brandblusser is het belangrijk om je goed te laten informeren door het blusmiddel in de blusser. Er zijn twee soorten:

Kooldioxideblusser

Werking:
Koolstofdioxide werkt verstikkend, waardoor de vlammen doven.
Niet aan te bevelen omdat:
Doordat de koker tijdens het blussen erg koud wordt (-80) loopt men het risico op flinke brandwonden, als men niet weet hoe de blusser vast te houden. Daarnaast loop je met deze brandblusser in kleine ruimtes het risico op verstikkingsgevaar omdat de kooldioxide de zuurstof verdrijft. Bovendien is deze blusser niet geschikt om personen die in brand staan mee te blussen.

Werking:
In een poederblusser zit een dun poeder, dit werkt snel en effectief.
Niet aan te bevelen omdat:
Het poeder verspreidt zich makkelijk en snel, wat voor veel nevenschade zorgt. Met name elektrisch apparatuur kan niet tegen dit poeder. Bovendien is een poederblusser niet geschikt voor het blussen van personen die in brand staan.

Ontruimen

Stel er breekt brand uit en je moet het complex verlaten. Weet iedereen dan wat te doen?

Ziekenhuizen, kantoorgebouwen, scholen, overal worden verplichte brandoefeningen gehouden en zijn ontruimingsplannen aanwezig. Bij appartementencomplexen geldt deze verplichting niet. Waarom eigenlijk niet?

Professor Ingenieur Peter van de Leur, senior adviseur brandveiligheid bij DGMR: “Een woongebouw wordt in beginsel niet ontruimd in geval van brand. Het motief hiervoor is dat elke woning een klein brandcompartiment is, met brandwerende scheidingsconstructies zoals wanden en vloeren er omheen. In brand in een woning zal daarom niet snel in andere ruimten, zoals de buurwoning, de galerij en het trappenhuis terechtkomen. Bewoners zijn daarom in beginsel bij brand elders in het complex, in hun eigen woning veilig. Door die kleine compartimenten kan de brandweer snel en effectief de brand bestrijden. Mocht de brandweer het noodzakelijk vinden om eventueel de buren te ontruimen, dan doet de brandweer dit stuk voor stuk. Een complete ontruiming is vrijwel nooit nodig. Een VvE kan op vrijwillige basis de risico’s van brand in het gebouw in kaart brengen of laten brengen en de risico’s beperken door het treffen van maatregelen.”

Maatregel 1:

een Voor er protocollen en een ontruimingsplan kunnen worden geschreven is een grondige inventarisatie van het appartementencomplex en de bewoners noodzakelijk.
Checklist:
- Zijn er bijzondere brandrisico’s door bijvoorbeeld de bouwkundige staat en de opbouw van de gevel?
- Hoeveel bewoners zijn er?
- Heeft iedereen rookmelers?
- Heeft men blusmiddelen in huis?
- Zijn er vluchtmaskers?
- Is er een waarschuwingssysteem het appartementencomplex?
- Wie is goed ter been en wie zou hulp nodig hebben bij een eventuele ontruiming?
- Zijn er hulpmiddelen voor minder valide mensen beschikbaar?
- Is er van alle bewoners een actueel telefoonnummer?
- Werkt de noodverlichting naar behoren?
- Zijn de vluchtwegen bruikbaar en vrij toegankelijk?
- Waar is het verzamelpunt?
- Wie is de coördinator?

Het kan zijn dat na inventarisatie blijkt dat er maatregelen genomen moeten worden, omdat bijvoorbeeld bepaalde voorzieningen niet voor handen zijn of zaken gecontroleerd moeten worden. Het grootste probleem bij de brand in Londen kwam vanuit de gevel. Hoe is het gesteld met de brandbaarheid van de gevel van het appartementencomplex?
In het geval van een ontruiming is het van groot belang dat iedereen op alle verdiepingen zo snel mogelijk wordt gealarmeerd. Wie gaat dit doen en hoe? Er kan bijvoorbeeld een noodkastje worden geïnstalleerd met daarin een misthoorn met gasbus. Alarmering via het belbord bij de entree is ook een optie.

Alarmsysteem met doormelding zinvol?

Peter van de Leur: “Voor woongebouwen is het ongebruikelijk om een alarminstallatie te hebben met een abonnement voor directe doormelding naar de alarmcentrale van de brandweer. Dat is eigenlijk alleen aan de orde voor gebouwen met een verhoogd risico. Een alternatief is een duur abonnement bij een particuliere alarmcentrale. Deze sturen na een melding eerst iemand langs, die controleert of er daadwerkelijk brand is, waarna die de brandweer alarmeert. Omslachtig, want in de tussentijd kan één van de bewoners bij brand allang gratis 112 bellen.”

Mindervalide bewoners

Zijn er mindervalide bewoners en zo ja, wie helpt deze een ontruiming? Zo ja, zijn er hulpmiddelen aanwezig om deze bewoners te helpen bij een evacuatie? Bij brand kan men geen gebruikmaken van de liften, een evacuatiestoel kan dan een handig hulpmiddel zijn om iemand van de trap af te helpen.

Verzamelpunt

In het geval van een ontruiming is het belangrijk dat er een veilig verzamelpunt wordt gekozen, buiten het appartementencomplex, waar de bewoners zich kunnen verzamelen bij een ontruiming. Op deze plek kan geïnventariseerd worden of alle bewoners aanwezig zijn en kan men bewoners die er niet zijn, bellen om te vragen of deze zich nog in het complex bevinden, of misschien helemaal niet thuis zijn. Dit verzamelpunt plek is vooraf duidelijk aan alle bewoners gecommuniceerd en ligt vast in het ontruimingsplan.

Wie coördineert?

In geval van een ontruiming is er een coördinator nodig. Iemand die de lijst met bewoners en telefoonnummers bij de hand heeft, de mensen die gevlucht zijn opvangt en inventariseert wie er is en wie ontbreekt. Bepaal van tevoren wie dat aanspreekpunt is en wie eventueel reserve is.
Daarnaast is het handig dat er iemand is de brandweer opvangt en waar nodig bijpraat.

Maatregel 2:

een duidelijk Aan de hand van de inventarisatie wordt per etage een protocol geschreven wat te doen in het geval van een ontruiming, nadat het brandalarm is afgegaan:
- Wie activeert het alarm op de etage?
- Wie helpt de mindervaliden en hoe (wie heeft bijvoorbeeld een sleutel om de woning in te kunnen).
- Wie pakt de vluchtmaskers (indien nodig).
- Waar is het veilige verzamelpunt.
Belangrijk: hou het simpel en logisch.

Als ontruimen niet kan

Mocht het niet lukken de etage te verlaten, bijvoorbeeld doordat er teveel rook is, blijf dan in het appartement en sluit alle ramen en deuren, zodat de rook niet binnen kan komen. Zoek een veilig onderkomen in een kamer bij voorkeur aan de straatkant, zodat de brandweer er snel en makkelijk bij kan.

Het belang van regelmatig oefenen

De stappen van de ontruiming klinken niet ingewikkeld, echter hoe handelt men in een panieksituatie, met loeiende sirenes, rookontwikkeling en dreigend gevaar.
Het is daarom heel belangrijk de ontruiming minstens 1 à 2 keer per jaar te oefenen.

Up to date

Naast regelmatig oefenen is het belangrijk om regelmatig te controleren of de protocollen nog up to date zijn. Zijn er mensen verhuisd, zijn er meer mensen slechter ter been, kloppen de telefoonnummers nog. Door regelmatig te oefenen, ervaar je ook of deze zaken nog kloppen.

Maatregel 3:

Het Oefenen alleen is niet genoeg. Belangrijk is ook om de oefeningen goed te evalueren. Wat ging er goed, wat ging fout, wat kunnen we verbeteren... Op basis van die evaluatie kan het Ontruimingsdraaiboek worden aangepast. De meeste draaiboeken zijn namelijk vrij standaard en gaan uit van de ideale omstandigheden, dat wil zeggen dat alle voorzorgsmaatregelen zijn genomen en overal waar nodig rookmelders hangen, men over blusmiddelen beschikt en er op elke etage een alarmeringssysteem is. Hieronder vind je zo’n standaard Ontruimingsdagboek? Prima inzetbaar voor een eerste oefening. Het brengt ontbrekende voorzorgsmaatregelen aan het licht.

Situatie:

Bewoner wordt gewekt door de rookmelder en constateert brand, de brand is te groot, blussen werkt niet, of er is al te veel rookontwikkeling. De woning moet zo snel mogelijk worden verlaten.

Bewoner verlaat de woning, sluit de voordeur en probeert daarbij zoveel mogelijk ónder de rook te blijven.

Bewoner belt aan bij de dichtstbijzijnde buren om deze te alarmeren en hulp te vragen zodat de ontruiming in gang gezet kan worden.

Bewoner belt ondertussen de brandweer, buurman activeert het alarmeringssysteem, waarna elke etage het ontruimingsprotocol volgt.

De coördinator heeft bij het verlaten van het pand de actuele lijst met bewoners, adres en contactgegevens meegenomen en vangt de bewoners op de daarvoor bepaalde veilige plek op en belt de ontbrekende bewoners.
De brandweer wordt opgewacht en indien nodig – stel een bewoner heeft zich niet gemeld op de veilige plek en neemt niet op – bijgepraat.

Brandveiligheidsvoorlichting

Waar kun je als VvE aankloppen wanneer je meer informatie wilt over brandpreventie, ontruimingsoefeningen en protocollen wat te doen bij brand? Uiteraard kan dit via de brandweer.